Visie op Begeleiden van Leren en Ontwikkelen
De visie op het begeleiden van leren en ontwikkelen is dat (school)teams vanuit een gezamenlijke visie en consensus werken aan duidelijke, meetbare en inzichtelijke leerdoelen. Door een gespreide leiderschapsstructuur, waarbij gebruik wordt gemaakt van elkaars expertises binnen een professionele schoolcultuur en/of externe expertise van buiten de organisatie, moeten (succes)indicatoren zichtbaar worden gemaakt. Wanneer tussentijdse doelen uit gezamenlijke evaluatie gevierd en/of bijgesteld worden en er ruimte is voor reflectie en doorpakken, pas dan komen teams écht tot duurzaam leren en ontwikkelen.
In deze sectie presenteer ik mijn visie op het begeleiden van leren en ontwikkelen binnen het (basis)onderwijs. Deze visie benadrukt de noodzaak van samenwerking binnen teams, het belang van meetbare leerdoelen en de waarde van professionele leergemeenschappen. Een theoretisch kader op mijn visie te verduidelijken is het PROGRESS-model.
Hieronder volgt een samenvatting van de belangrijkste elementen van mijn visie, aangevuld met theoretische inzichten die de effectiviteit ervan onderbouwen:
- Gezamenlijke Visie: Het werken vanuit een gezamenlijke visie en consensus creëert een sterke basis voor teams om samen aan leerdoelen te werken. Dit onderschrijft Peter Senge (2008) in zijn werk. Het sluit aan bij het idee van gedeeld leiderschap, wat kan leiden tot een groter draagvlak voor veranderingen en innovaties binnen de school (Harris & Muijs, 2005).
- Meetbare Leerdoelen: Het stellen van duidelijke, meetbare en inzichtelijke leerdoelen is essentieel voor het monitoren van voortgang en het maken van aanpassingen waar nodig. Dit bevordert een cultuur van reflectie en verbetering, wat cruciaal is voor de professionele ontwikkeling van leerkrachten (Hattie, 2009).
- Reflectie en Doorpakken: Het belang van reflectie en de mogelijkheid om behaalde doelen te vieren en evalueren zijn belangrijke aspecten die bijdragen aan een lerende organisatie. Dit kan de motivatie en betrokkenheid van teamleden vergroten (Schön, 1983).
Reflectieve praktijken zijn cruciaal voor de professionele ontwikkeling van docenten. Donald Schön (1983) introduceerde het concept van de reflectieve practitioner, waarin hij stelt dat professionals door middel van reflectie op hun ervaringen leren en groeien in hun vakgebied. Dit idee heeft invloed gehad op hoe onderwijsprofessionals hun praktijk benaderen en hoe ze de effectiviteit van hun onderwijs kunnen verbeteren.
Recente studies ondersteunen en breiden Schön’s ideeën verder uit. Nagro et al. (2020) onderzoeken hoe het gebruik van video kan bijdragen aan het versterken van het zelfvertrouwen van leerkrachten door hen in staat te stellen hun eigen lesgeven te observeren en te reflecteren.
Bovendien wijst Verbiest (2018) in Collectief leren, professionele ontwikkeling en schoolontwikkeling op de voorwaarden die bijdragen aan het collectief leren van schoolteams. Dit collectieve leren versterkt niet alleen de individuele ontwikkeling van leerkrachten, maar bevordert ook de samenwerking binnen teams, wat essentieel is voor een effectieve leeromgeving.
Een reviewstudie van de inspectie (2009) benadrukt de effectiviteit van professionaliseringsinterventies die zich richten op actief en onderzoekend leren, wat aansluit bij het idee van samen leren. Dit bevestigt het belang van een professionele cultuur waarin leerkrachten elkaar ondersteunen en inspireren in hun ontwikkeling.
Het recentere onderzoek van McKinsey & Company (2020), Een verstevigd fundament voor iedereen, identificeert tien factoren die bijdragen aan bovengemiddeld presterende scholen. Hierin worden vier belangrijke factoren genoemd die bijdragen aan een professionele cultuur: een cultuur van continu verbeteren, een motiverend en ondersteunend schoolklimaat, professionaliseringen vaardigheden en ondersteuning van personeel.
Referenties
- Harris, A., & Muijs, D. (2005). Improving schools through teacher leadership. Open University Press.
- Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. Routledge.
- Inspectie van het Onderwijs. (2009). Professionaliseringsinterventies in het onderwijs: Een reviewstudie. Inspectie van het Onderwijs.
- McKinsey & Company. (2020). Een verstevigd fundament voor iedereen: Tien succesfactoren van bovengemiddeld presterende scholen. McKinsey & Company.
- Nagro, S. A., Cornelius, K. E., de Bettencourt, L. U., & Simpson, C. G. (2020). Reflective video analysis: Supporting teachers’ self-confidence in diverse classrooms. Teaching and Teacher Education, 89, 103006. https://doi.org/10.1016/j.tate.2019.103006
- Rottier, J.C. (2024) , The PROGRESS Model: A Framework for Guiding Learning and Development within School Teams, Academia.Edu https://www.academia.edu/125400855/The_PROGRESS_Model_A_Framework_for_Guiding_Learning_and_Development_within_School_Teams
- Schön, D. A. (1983). The reflective practitioner: How professionals think in action. Basic Books.
- Verbiest, E. (2018). Collectief leren, professionele ontwikkeling en schoolontwikkeling: Samenhang en variatie. Wolters Kluwer.